Ile kosztuje wykończenie mieszkania? Średnia cena w 2025 roku

Moment odbioru kluczy do własnego M, pachnącego świeżością deweloperskiego standardu, to ekscytująca chwila. Wizja urządzonych, gotowych do zamieszkania wnętrz rozpala wyobraźnię. Zaraz jednak stajemy przed kluczowym pytaniem: ile tak naprawdę pochłonie tchnięcie życia w te cztery ściany? To właśnie na tym etapie zderzamy się z koncepcją średnia cena wykończenia mieszkania, która – ujmując rzecz zwięźle – może stanowić zaskakująco znaczącą część całkowitego kosztu inwestycji w nieruchomość, często sięgającą dziesiątek, a nawet setek tysięcy złotych, zależnie od apetytu i możliwości portfela.

Analizując koszty związane z adaptacją surowej przestrzeni deweloperskiej na w pełni funkcjonalne lokum, szybko orientujemy się w ich znacznej zmienności. Patrząc na dane rynkowe i zebrane szacunki, można zauważyć pewne tendencje, choć są one bardzo szerokie. Kluczowe czynniki to oczywiście zakres planowanych prac oraz jakość wybieranych materiałów, ale też dynamika cen w danym regionie i dostępność fachowców. Poniższe zestawienie prezentuje przykładowe widełki cenowe, które mogą pomóc w zorientowaniu się w skali wydatków, pamiętając, że są to uśrednione wartości rynkowe.

Powyższe wartości to jedynie punkt wyjścia do realnego budżetowania. W praktyce, koszty te są silnie uzależnione od indywidualnych wyborów – od typu podłogi, przez rodzaj oświetlenia, aż po skomplikowanie zabudów meblowych na wymiar czy technologii smart home. Łazienki i kuchnie zazwyczaj generują najwyższe koszty w przeliczeniu na metr kwadratowy ze względu na instalacje, płytki, ceramikę i zabudowy. Różnice między standardami potrafią być kolosalne, bo między tanimi panelami a parkietem drewnianym z egzotycznego drewna lub wysokiej jakości mikrocementem jest prawdziwa przepaść cenowa, podobnie jak między baterią z marketu a designerską armaturą z najnowszej kolekcji.

Wpływ standardu wykończenia na całkowity koszt

Określenie standardu wykończenia jest jak wybór ścieżki, którą podążymy w procesie adaptacji nowego mieszkania; bezpośrednio przekłada się na całkowity koszt wykończenia mieszkania. Im wyższe oczekiwania estetyczne i jakościowe, tym głębiej trzeba będzie sięgnąć do kieszeni. Nie chodzi tu tylko o to, czy na podłodze położymy panele laminowane za 50 zł/m², czy deskę warstwową za 250 zł/m², a może dębowy parkiet za 500+ zł/m². Różnica ta jest oczywista i łatwa do przeliczenia na całej powierzchni.

Wpływ standardu wykończenia wykracza poza podstawowe materiały. Dotyczy każdego detalu: jakości farb, rodzaju tynków dekoracyjnych, typu gniazdek elektrycznych (standardowe, szklane, metalowe), wyboru drzwi wewnętrznych (płytowe, frezowane, ukryte ościeżnice). Na przykład, decyzja o zastosowaniu płytek wielkoformatowych w łazience nie tylko zwiększa koszt zakupu samych płytek w stosunku do standardowych wymiarów, ale też znacząco podnosi koszty robocizny ze względu na trudniejszą obróbkę i montaż.

W standardzie ekonomicznym często rezygnuje się z elementów podnoszących koszt, takich jak gładzie gipsowe (zostawiając tynki maszynowe), montuje się najtańszą armaturę i ceramikę, podłogi kryje się wykładziną lub tanimi panelami. Meble kuchenne i łazienkowe kupuje się w systemach modułowych lub z marketowych kolekcji. Jest to ścieżka minimalizacji wydatków, nastawiona na funkcjonalność ponad estetykę i trwałość premium.

Standard średni (czy też standardowy) to złoty środek, balans między ceną a jakością. Pojawiają się gładzie na ścianach, lepsze jakościowo farby, panele wyższej klasy ścieralności lub podstawowa deska warstwowa. Armatura jest solidniejsza, a płytki w łazience i kuchni mają ciekawsze wzory i większe rozmiary, ale nadal mieszczą się w rozsądnych widełkach cenowych. Często wybierane są meble na wymiar, ale w prostszych formach i z popularnych materiałów.

Standard wysoki to świat nieograniczonych (niemal) możliwości. Tu w grę wchodzą materiały premium: parkiety egzotyczne lub w skomplikowanych wzorach (np. jodła francuska/węgierska), mikrocement na podłogach i ścianach, kamień naturalny, drogie tapety, systemy oświetleniowe z inteligentnym sterowaniem. Armatura to włoski design, ceramika sprowadzana na zamówienie. Zabudowy meblowe są precyzyjnie dopasowane, wykonane z droższych materiałów (drewno, spieki kwarcowe). Wzrost kosztu materiałów i prac w tym segmencie jest wykładniczy.

Warto wspomnieć, że standard wykończenia wpływa nie tylko na cenę materiałów i robocizny, ale często determinuje też konieczność zaangażowania dodatkowych specjalistów, np. projektanta wnętrz, który pomoże skoordynować te droższe elementy. Koszt usługi projektowej to kolejny wydatek, który jest częściej brany pod uwagę przy wyższych standardach wykończenia, co dodatkowo winduje całkowitą cenę.

Czasami „niski” standard na początku może oznaczać wyższe koszty w przyszłości, gdy trzeba będzie szybciej odświeżać lub wymieniać zużyte elementy. Tańsze panele mogą się porysować lub wybrzuszyć, tania farba może nie kryć dobrze i szybko się brudzić, a najprostsza armatura może zacząć przeciekać po kilku latach. Dlatego decydując o standardzie, warto rozważyć perspektywę długoterminową i balans między początkowym wydatkiem a późniejszymi kosztami eksploatacji czy remontów. To klasyczna pułapka "co tanie, to drogie" w czystej postaci, często niezauważana przez osoby, które po raz pierwszy mierzą się z wyzwaniem wykończenia mieszkania deweloperskiego.

Wybrany standard wykończenia powinien być dopasowany nie tylko do możliwości finansowych, ale przede wszystkim do funkcji, jaką mieszkanie ma pełnić. Inaczej wykończymy mieszkanie na wynajem krótkoterminowy (gdzie kluczowa jest trwałość i łatwość utrzymania czystości przy rozsądnym koszcie), inaczej na wieloletni użytek własny (gdzie liczy się komfort i osobiste preferencje estetyczne), a jeszcze inaczej luksusowy apartament w celach reprezentacyjnych.

Metraż i układ mieszkania a cena wykończenia

Zależność między metrażem nieruchomości a cena wykończenia mieszkania wydaje się trywialnie prosta: większe mieszkanie wymaga więcej materiałów i pracy, ergo, jest droższe w wykończeniu. To prawda, ale nie jest to zależność liniowa i prosta jak drut. Diabeł, jak zwykle, tkwi w szczegółach, a w tym przypadku tymi szczegółami są przede wszystkim układ funkcjonalny i proporcje poszczególnych pomieszczeń.

Faktem jest, że każdy dodatkowy metr kwadratowy powierzchni użytkowej mieszkania wymaga położenia podłogi, wykończenia ścian i sufitów. To są koszty, które skalują się w miarę wzrostu metrażu. Jeśli położenie metra kwadratowego paneli kosztuje X zł (materiał + robocizna), to położenie na 50 m² będzie kosztować 50X, a na 100 m² już 100X. Podobnie z malowaniem ścian, czy kładzeniem gładzi – im więcej powierzchni, tym więcej pracy i materiałów.

Jednak spójrzmy na łazienkę. Czy wykończenie małej łazienki o powierzchni 3 m² kosztuje proporcjonalnie mniej niż dużej łazienki o powierzchni 6 m²? Owszem, mniejsza zużyje mniej płytek i farby, ale kluczowe elementy – instalacje hydrauliczne, montaż WC, umywalki, prysznica/wanny – są często stałe niezależnie od wielkości pomieszczenia, lub ich koszt robocizny nie skaluje się 1:1 z metrażem. Te same punkty wod-kan trzeba przygotować, tę samą liczbę odpływów podłączyć, podobny zakres prac hydroizolacyjnych wykonać. W efekcie, koszt wykończenia metra kwadratowego łazienki jest wielokrotnie wyższy niż metra kwadratowego pokoju dziennego czy sypialni.

Co to oznacza w praktyce? Mieszkanie o powierzchni 60 m² z jedną łazienką o powierzchni 4 m² będzie miało znacznie niższy średni koszt wykończenia na metr kwadratowy niż mieszkanie o tej samej powierzchni 60 m², ale posiadające dwie łazienki, każdą po 3 m². Proporcja powierzchni "mokrych" (łazienki, czasami kuchnia) do powierzchni "suchych" (pokoje, korytarz) ma kluczowe znaczenie dla ostatecznej ceny za metr kwadratowy.

Układ samego mieszkania również odgrywa rolę. Mieszkanie o prostym, regularnym kształcie, z niewielką liczbą ścianek działowych, będzie łatwiejsze i szybsze do wykończenia. Mniej narożników oznacza mniej docinania paneli czy płytek, mniej skomplikowanego montażu listew przypodłogowych, mniej pracy przy precyzyjnym malowaniu narożników. Mieszkania z dużą liczbą krzywizn, skośnych ścian, wnęk, czy wielu małych pomieszczeń generują więcej odpadów materiałowych i wymagają większej precyzji i czasu od fachowców, co podnosi koszt robocizny wykończenia mieszkania w stanie deweloperskim w przeliczeniu na metr.

Wyobraźmy sobie dwa mieszkania, każde po 50 m². Jedno to prostokątne studio z wydzieloną tylko łazienką. Drugie to 3-pokojowe mieszkanie z aneksem kuchennym, małym korytarzem i jedną łazienką. Mimo identycznego metrażu, to drugie będzie prawdopodobnie droższe w wykończeniu, ponieważ ma więcej drzwi do obsadzenia, więcej ścian do malowania (w przeliczeniu na powierzchnię), potencjalnie więcej punktów elektrycznych do wykonania i bardziej złożoną aranżację podłóg i ścian w mniejszych przestrzeniach.

Krótko mówiąc, sam metraż to tylko jeden z czynników wpływających na ostateczny koszt wykończenia mieszkania w stanie deweloperskim. Równie ważne, a czasami ważniejsze, są proporcje pomieszczeń, ze szczególnym uwzględnieniem łazienek i kuchni, oraz ogólna złożoność geometryczna mieszkania. Analityczne podejście do tych czynników już na etapie wyboru nieruchomości może uchronić nas przed finansowymi niespodziankami.

Planując budżet, nie wystarczy więc pomnożyć szacunkowy koszt za metr kwadratowy przez metraż mieszkania. Należy przyjrzeć się szczegółowo planowi mieszkania, oszacować powierzchnie "mokre", liczbę pomieszczeń, liczbę drzwi, okien, potencjalnych punktów elektrycznych i hydraulicznych. To pozwoli na znacznie dokładniejsze przewidywanie kosztów i uniknięcie frustracji, gdy rzeczywistość okaże się droższa od początkowych, zbyt optymistycznych kalkulacji opartych wyłącznie na prostym przeliczniku metrażowym. Pamiętajmy, że w finansach, jak i w wykończeniach, detale często decydują o sukcesie, lub jego braku.

Koszty robocizny i różnice regionalne

Kosztuje robocizna wykończenia mieszkania? Odpowiedź, która nie zaskakuje – to zależy, i to bardzo mocno. Na rynku usług budowlanych i wykończeniowych panuje duża dynamika, a ceny pracy fachowców są jednym z najbardziej zmiennych elementów całego procesu. Nie od dziś wiadomo, że różnice regionalne w stawkach potrafią być znaczące, często sięgając kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu procent między najdroższymi a najtańszymi regionami w kraju.

Tradycyjnie najwyższe stawki za prace budowlane i wykończeniowe odnotowuje się w dużych aglomeracjach i regionach z wysokim kosztem życia, takich jak województwo mazowieckie (okolice Warszawy), Trójmiasto, Kraków czy Wrocław. Mniejszy ruch budowlany, niższe koszty utrzymania firm i mniejsze zapotrzebowanie ze strony zamożniejszych klientów sprawiają, że w regionach takich jak świętokrzyskie czy podlaskie, kosztuje metr wykończenia mieszkania w zakresie samej robocizny jest zauważalnie niższy.

Przyjrzyjmy się kilku przykładowym stawkom za popularne prace wykończeniowe, pamiętając, że są to jedynie orientacyjne wartości, które mogą się różnić w zależności od miasta, konkretnego wykonawcy, zakresu prac i trudności technicznej. Malowanie ścian i sufitów (dwukrotne, z przygotowaniem podłoża) może kosztować od 15 zł/m² w tańszych regionach do 30 zł/m² i więcej w droższych. Kładzenie płytek (na podłodze lub ścianie, bez materiału) to wydatek rzędu 60-150 zł/m², a przy skomplikowanych wzorach, małych mozaikach czy wielkoformatowych płytkach ceny potrafią wzrosnąć nawet do 200-300 zł/m² i więcej.

Montaż paneli podłogowych to zazwyczaj koszt 20-40 zł/m², podczas gdy układanie parkietu drewnianego w tradycyjny wzór (np. deska prosta) to już 50-100 zł/m², a bardziej złożone wzory (jodła, kwadraty) potrafią kosztować 150+ zł/m². Wykonanie gładzi gipsowych ze szlifowaniem i gruntowaniem to stawka rzędu 30-60 zł/m².

Instalacje elektryczne wycenia się zazwyczaj za punkt (gniazdko, włącznik, wypust oświetleniowy) – koszt wykonania jednego punktu to od 50 do 150 zł, w zależności od złożoności instalacji i standardu. Podobnie punkty hydrauliczne (przyłącza pod umywalkę, WC, wannę, baterię) to wydatek rzędu 100-300 zł za punkt. Biały montaż (instalacja umywalki, WC, prysznica, wanny) to koszt od 150 zł do nawet kilkuset złotych za sztukę, zależnie od skomplikowania montowanego elementu.

Warto zauważyć, że te stawki odnoszą się do samej pracy. Do tego dochodzą oczywiście koszty materiałów, które fachowcy często sami kupują lub zamawiają. Ceny robocizny są też w dużej mierze wynikiem popytu i podaży na lokalnym rynku. W okresach "gorączki" budowlanej (np. wiosną i latem), kiedy wszyscy remontują lub wykańczają, znalezienie dostępnej i dobrej ekipy jest trudne, co często skutkuje wzrostem cen. Zimą bywa łatwiej i taniej, choć niektórzy fachowcy wolą w tym okresie robić przerwy lub podejmować tylko większe zlecenia.

Jakość wykonania również ma swoją cenę. "Złota rączka" z przypadku, która bierze najniższe stawki, może okazać się kosztowna w dłuższej perspektywie, jeśli jakość prac pozostawi wiele do życzenia i będzie wymagała poprawek (a czasem nawet ponownego wykonania). Fachowcy z dobrymi referencjami, specjalizujący się w konkretnych dziedzinach (np. tylko w kładzeniu płytek czy instalacjach elektrycznych), zazwyczaj mają wyższe stawki, ale dają większą gwarancję jakości i terminowości. Płacimy tu nie tylko za czas, ale i za doświadczenie, precyzję i pewność, że wszystko będzie zrobione zgodnie ze sztuką budowlaną i bez przyszłych problemów. Czasem trzeba sobie po prostu powiedzieć: na fachowcach się nie oszczędza.

Budżetując koszt robocizny, warto poprosić o wyceny od kilku różnych wykonawców lub firm. Różnice mogą być zaskakujące. Ważne jest też, aby umowa z wykonawcą była szczegółowa i określała zakres prac, terminy i system rozliczeń. Unikamy w ten sposób nieporozumień i dodatkowych, niespodziewanych kosztów w trakcie remontu. Sumienne porównanie ofert robocizny, uwzględniające nie tylko cenę za metr, ale i doświadczenie oraz referencje, jest tak samo ważne, jak porównanie cen materiałów w różnych sklepach budowlanych. To inwestycja, która naprawdę się opłaca i ma ogromny wpływ na końcowy efekt i satysfakcję z nowego mieszkania.

Dodatkowo, warto pamiętać o "ukrytych" kosztach robocizny, takich jak transport materiałów na piętro (jeśli nie ma windy lub są gabaryty), wyniesienie gruzu po skuciu starych tynków (jeśli taka sytuacja ma miejsce, choć w deweloperskim rzadziej), czy opłaty za zajęcie pasa ruchu podczas dostaw. Te drobne, z pozoru, kwoty potrafią narosnąć do znaczących sum, zwłaszcza w centrach miast lub budynkach o utrudnionym dostępie. Dobre ekipy uwzględniają je w swoich wycenach lub jasno komunikują, kto za co odpowiada, co pozwala lepiej zaplanować cały proces i nie dać się zaskoczyć.

Nie można pominąć też faktu, że praca na wysokościach, w ciasnych przestrzeniach, czy wymagająca użycia specjalistycznego sprzętu, będzie droższa. Malowanie klatek schodowych, instalacje w trudno dostępnych miejscach, czy układanie skomplikowanych wzorów z płytek – to wszystko wpływa na wycenę prac. Fachowcy wyceniają nie tylko metr kwadratowy czy punkt, ale też poziom trudności i czas potrzebny na wykonanie danej czynności zgodnie z zasadami. Dlatego wyceny "na oko" są zawsze obarczone dużym ryzykiem błędu na naszą niekorzyść.

Podsumowując wpływ kosztów robocizny i różnic regionalnych na średnia cena wykończenia mieszkania, widzimy, że jest to pole do negocjacji, ale też do pułapek. Wybierając fachowców, kierowanie się wyłącznie najniższą ceną może prowadzić do kosztownych błędów i frustracji. Inwestycja w sprawdzonych specjalistów, nawet jeśli ich stawki są wyższe od rynkowej średniej w danym regionie, często zwraca się w postaci jakości, spokoju ducha i terminowego zakończenia prac, co w całym procesie wykończenia jest bezcenne.

Jak sfinansować wykończenie mieszkania?

Marzenie o pięknie urządzonym mieszkaniu zderza się często z prozą życia i koniecznością zgromadzenia pokaźnych środków finansowych na jego wykończenie. Nawet jeśli posiadamy znaczącą kwotę na zakup samej nieruchomości, koszt wykończenia mieszkania potrafi pochłonąć dodatkowe dziesiątki, a nawet setki tysięcy złotych. Skąd wziąć te pieniądze, jeśli nie chcemy lub nie możemy przeznaczyć na ten cel wyłącznie własnej gotówki zgromadzonej latami? Na szczęście istnieje kilka opcji finansowania, które warto rozważyć.

Najczęstszym i często najkorzystniejszym sposobem jest uwzględnienie kosztów wykończenia w kredycie hipotecznym na zakup nieruchomości. Banki zazwyczaj dopuszczają taką możliwość, zwiększając kwotę kredytu o planowany koszt remontu. Wycena nieruchomości przez bank będzie wówczas uwzględniać jej przyszłą, wyższą wartość po zakończeniu prac. Atutem tego rozwiązania jest niska, w porównaniu do innych form kredytowania, stopa procentowa oraz długi okres spłaty, rozłożony na wiele lat.

Aby sfinansować wykończenie w ramach kredytu hipotecznego, bank poprosi o przedstawienie kosztorysu planowanych prac. Warto do niego podejść rzetelnie, uwzględniając zarówno materiały, jak i koszty robocizny. Bank może wypłacać środki na wykończenie w transzach, w miarę postępu prac i po przedstawieniu przez kredytobiorcę zdjęć lub opinii rzeczoznawcy potwierdzających realizację kolejnych etapów remontu. Należy pamiętać, że często bank stawia warunek ukończenia prac w określonym terminie (np. 12-24 miesiące od wypłaty pierwszej transzy).

Inną opcją jest kredyt remontowy lub kredyt gotówkowy. Kredyt remontowy to rodzaj kredytu celowego, udzielanego na sfinansowanie prac modernizacyjnych lub wykończeniowych. Może mieć nieco lepsze warunki niż standardowy kredyt gotówkowy, choć zazwyczaj jest droższy od kredytu hipotecznego (krótszy okres kredytowania, wyższe oprocentowanie). Kredyt gotówkowy jest najbardziej elastyczny – bank nie pyta, na co przeznaczymy środki – ale jest też najdroższy, ze względu na wyższe oprocentowanie i często dodatkowe prowizje.

Przed podjęciem decyzji o zaciągnięciu kredytu warto dokładnie porównać oferty różnych banków. Zwróćmy uwagę nie tylko na oprocentowanie, ale też na prowizje, ubezpieczenia i inne opłaty. Pamiętajmy, że dodatkowy dług zwiększy nasze miesięczne obciążenia finansowe, co należy uwzględnić w domowym budżecie na najbliższe lata. Zaciągnięcie kredytu powinno być przemyślaną decyzją, popartą realną oceną możliwości spłaty.

Alternatywą dla kredytu bankowego jest sfinansowanie wykończenia z własnych oszczędności. W czasach niskich stóp procentowych i rosnącej inflacji, trzymanie dużych sum pieniędzy na nieoprocentowanym koncie nie jest najlepszym pomysłem. Inwestowanie w nieruchomość i jej wykończenie może być postrzegane jako jedna z form lokowania kapitału, choć pozbawiona możliwości szybkiej spieniężenia (liquidity). Przeznaczenie oszczędności na remont pozwala uniknąć kosztów odsetek, które generuje kredyt, ale pozbawia nas "poduszki finansowej" na nieprzewidziane wydatki.

Część osób decyduje się na stopniowe wykańczanie mieszkania, finansując kolejne etapy prac z bieżących dochodów lub sukcesywnie gromadzonych środków. To rozwiązanie rozkłada koszty w czasie i pozwala unikać zadłużenia, ale wiąże się z dłuższym okresem, w którym mieszkanie nie jest w pełni gotowe do zamieszkania. Wymaga to dużej dyscypliny i cierpliwości, ale dla wielu jest to psychicznie bardziej komfortowa opcja niż wysoki kredyt.

Można też rozważyć kombinację powyższych metod. Na przykład, sfinansowanie droższych prac (łazienka, kuchnia) z kredytu hipotecznego, a zakup mebli i dodatków z bieżących oszczędności. Elastyczne podejście do finansowania i świadome łączenie różnych źródeł pozwala na optymalne zarządzanie budżetem wykończenia, minimalizując ryzyko i maksymalizując komfort psychiczny. Ważne jest, aby każdy krok był przemyślany i oparty na realnym kosztorysie oraz ocenie własnych możliwości finansowych. Kredyt to nie zabawa – warto podchodzić do niego z należytą rozwagą.

Pamiętajmy też o konieczności posiadania środków na nieprzewidziane wydatki. Zawsze warto mieć "zapas" finansowy w wysokości przynajmniej 10-15% szacowanego budżetu. Remonty i wykończenia słyną z niespodzianek – a to ściana okazała się nierówna bardziej niż zakładano, a to podczas montażu okazało się, że potrzebne są dodatkowe elementy instalacji, a to wybrany materiał zdrożał lub jest trudniej dostępny niż zakładano. Ta "poduszka" daje poczucie bezpieczeństwa i pozwala uniknąć konieczności zaciągania drogiego kredytu gotówkowego "na już", gdy coś pójdzie nie tak, a często tak bywa, że "idzie" zupełnie inaczej niż planowano.

W kontekście inflacji i zmienności cen materiałów, pewną strategią może być zakup kluczowych materiałów (płytki, podłogi, drzwi) z wyprzedzeniem, jeśli mamy miejsce do ich składowania. Zabezpieczamy się w ten sposób przed potencjalnymi przyszłymi podwyżkami, choć wymaga to zamrożenia części środków. Podobnie z robocizną – dobre ekipy mają zajęte terminy na wiele miesięcy w przód, rezerwacja terminu wcześniej (często z zadatkiem) jest koniecznością, ale pozwala uniknąć stresu i kosztów poszukiwania fachowca na ostatnią chwilę.

Podsumowując, sfinansowanie wykończenia mieszkania deweloperskiego wymaga gruntownej analizy dostępnych opcji i realistycznego podejścia do budżetu. Czy będzie to kredyt hipoteczny, remontowy, gotówka, czy kombinacja, kluczem jest planowanie, porównywanie ofert i uwzględnienie buforu na nieprzewidziane sytuacje. Dobrze przemyślane finansowanie to spokojniejszy proces remontu i mniejszy stres na koniec.

Przykład kosztów wykończenia: Materiały vs Robocizna (Standard Średni)

Patrząc na przykładowe koszty w standardzie średnim, widzimy jak rozkładają się wydatki między zakupem materiałów a opłaceniem pracy fachowców. To często kość niezgody w budżetach remontowych, gdzie bywa, że niedoszacowany koszt robocizny burzy misternie ułożony plan finansowy. Świadomość tej proporcji jest kluczowa.

W zaprezentowanym przykładzie (opartym o orientacyjne dane dla standardu średniego), koszt materiałów i prac rozkłada się niemal równo, z niewielką przewagą materiałów. Jednak warto pamiętać, że ta proporcja jest bardzo elastyczna. Wybierając tańsze materiały, ale decydując się na skomplikowany układ płytek czy wymagające technicznie wykończenia ścian, proporcje mogą się odwrócić i robocizna stanie się dominującym elementem kosztu metra kwadratowego. Z drugiej strony, proste wykończenie wykonane z materiałów premium (np. bardzo drogi parkiet układany w prosty wzór) przesunie szalę wyraźnie w stronę materiałów. Dlatego każdy projekt powinien być analizowany indywidualnie.